Na Amani Hamisi Mjege.
Hatua za kusimamisha mapigano kati ya Israel na wapinzani wake, Hamas na Hezbollah, ziligonga mwamba Ijumaa, baada ya mashambulizi makali ya anga ya Israel kuua watu wasiopungua 64 katika Ukanda wa Gaza na kushambulia vitongoji vya kusini mwa Beirut nchini Lebanon.
Wahudumu wa afya katika eneo la Palestina wameripoti kuwa mashambulizi hayo yameendelea kuwa na athari kubwa kwa raia na kusababisha maafa.
Tangu wiki iliyopita, wajumbe wa Marekani wamekuwa wakifanya juhudi za kuhakikisha usitishwaji wa mapigano katika Gaza na Lebanon kabla ya uchaguzi wa rais wa Marekani unaotarajiwa kufanyika Jumanne ijayo. Lengo la juhudi hizi lilikuwa kupunguza ghasia katika maeneo haya mawili yenye migogoro mikali, ili kuleta utulivu wa muda mfupi kabla ya uchaguzi wa Marekani.
Hata hivyo, Hamas ilitangaza kutounga mkono mpango wa muda wa kusitisha mapigano, ikieleza kuwa masharti yaliyowekwa katika mapendekezo hayo hayakidhi mahitaji yao. Kulingana na ripoti kutoka televisheni ya Al-Aqsa ya Hamas, kundi hilo lilisema kuwa makubaliano yoyote lazima yawasilishe mwisho wa vita vya mwaka mmoja huko Gaza na kujumuisha kuondolewa kwa majeshi ya Israel kutoka eneo hilo. Hali hiyo imeifanya juhudi za usitishwaji wa mapigano kukosa mafanikio, na kuacha hali ikiwa tete zaidi.
Katika mazungumzo na wajumbe wa Marekani Amos Hochstein na Brett McGurk Alhamisi, Waziri Mkuu wa Israel, Benjamin Netanyahu, alisisitiza kuwa kipaumbele chake ni kuhakikisha usalama wa nchi yake “bila kujali shinikizo au vizuizi vyovyote”. Ofisi ya Netanyahu ilisema ujumbe huo ulifafanua kuwa Israel itaendelea na mashambulizi dhidi ya Hamas katika Ukanda wa Gaza na Hezbollah nchini Lebanon mpaka usalama wa Israel uhakikishwe.
Mashambulizi ya hivi karibuni ya Israel yameleta maafa makubwa katika maeneo ya Gaza. Wahudumu wa afya huko Gaza walisema takriban watu 64 waliuawa na wengine wengi walijeruhiwa katika mashambulizi ya usiku kwenye miji ya Deir Al-Balah, kambi ya Nuseirat, na mji wa Al-Zawayda, yote yakiwa katika eneo la katikati la Gaza pamoja na kusini mwake.
Kwenye tukio lingine, watu kumi na wanne waliuawa wakati wa shambulio la anga katika lango la shule iliyokuwa ikihifadhi Wapalestina waliopoteza makazi yao huko Nuseirat, na wengine kumi walipoteza maisha katika shambulio lingine kwenye gari huko Khan Younis kusini mwa Gaza.
Jeshi la Israel lilisema kuwa vikosi vyake vimewaua watu waliowaita “magaidi wenye silaha” katika maeneo ya katikati mwa Gaza na kaskazini mwa Jabalia, ingawa halikutoa maelezo kuhusu shambulio lililowalenga raia waliokuwa wakihifadhiwa katika shule. Israel inasisitiza kuwa haina lengo la kushambulia raia kwa makusudi, ingawa mashambulizi hayo yamezua maswali mengi kuhusu usalama wa raia.
Nchini Lebanon, Israel ilishambulia vitongoji vya kusini mwa Beirut kwa mashambulizi ya anga yasiyopungua kumi, kwa mujibu wa waandishi wa Reuters waliokuwa kwenye eneo hilo. Hili lilikuwa shambulio la kwanza kwenye eneo hilo lenye msongamano mkubwa wa watu na ngome ya Hezbollah tangu karibu wiki moja iliyopita. Shambulio hili lilikuja mara baada ya Israel kutoa amri za uhamishaji kwa vitongoji kumi tofauti katika Beirut.
Licha ya juhudi za kimataifa za kuleta utulivu, mapigano haya yameondoa matumaini ya kusitisha mapigano kabla ya uchaguzi wa rais wa Marekani mnamo Novemba 5. Televisheni ya Hamas, ikimnukuu kiongozi mmoja wa kundi hilo, ilitangaza kuwa mapendekezo ya kusitisha mapigano hayajafikia vigezo vilivyowekwa. Kiongozi huyo alieleza kuwa “Mapendekezo hayo hayajumuishi kusitishwa kwa uhasama kwa muda mrefu, kuondolewa kwa vikosi vya uvamizi kutoka Ukanda wa Gaza, wala urejesho wa watu waliopoteza makazi yao.”
Aidha, Hamas inataka makubaliano yajumuishe utolewaji wa chakula, dawa, na makazi kwa raia, na kuhitaji makubaliano ya kubadilishana Wapalestina walioko kwenye magereza ya Israel kwa mateka wa Kiyahudi walioko Gaza.
Waziri Mkuu wa Israel Netanyahu, akihutubia wanajeshi wanaomaliza mafunzo, alisema: “Makubaliano, hati, mapendekezo si hoja kuu. Hoja kuu ni uwezo wetu na dhamira yetu ya kuhakikisha usalama, kuzuia mashambulizi dhidi yetu, na kuchukua hatua dhidi ya kuwapa silaha maadui zetu, inavyohitajika na licha ya shinikizo na vizuizi vyovyote. Hii ndiyo hoja kuu,” alisema Netanyahu.
Katika hali hii ya mvutano, bado haijulikani iwapo pande zote zitafikia makubaliano ya muda au ya kudumu kwa kusitisha mapigano katika siku zijazo.
